ประเทศไทยมีการผลิตขยะจากการเกษตรถึงหลายล้านตันต่อปี แต่ในขณะเดียวกันกลับมีการกำจัดขยะทางการเกษตรที่ไม่แข็งแรงพอ ซึ่งนำมาสู่ปัญหามากมาย ไม่ว่าจะเป็นก๊าซเรือนกระจกที่ถูกปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศ หรือปัญหาฝุ่นและควัน PM 2.5 ที่มาจากการเผาขยะทางการเกษตรเหล่านี้
การเกษตรเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมสำคัญของประเทศไทย แต่ขยะจากชุมชนเกษตรกรของเรากลับถูกละเลยหรือกำจัดด้วยวิธีผิด ๆ ซึ่งปัญหาเหล่านี้เป็นสิ่งที่ tech-startup วัสดุรีไซเคิลอย่าง UPCYDE ได้เล็งเห็นและตั้งใจที่จะแก้ไข พร้อมกับสร้างรายได้และความเสถียรให้กับชุมชนเกษตรกรของเราไปในตัว
เพื่อต้อนรับการเปิดตัวอย่างเป็นทางการของโปรเจกต์ REVERB by Gadhouse ที่มุ่งเปลี่ยน ‘สิ่งเหลือใช้’ ให้เป็น ‘สิ่งน่าใช้’ ผ่านไลฟ์สไตล์แอนะล็อก ณ งาน Bangkok Design Week 2024 เราจึงได้ร่วมมือกับ UPCYDE ในการคิดค้นและผลิต Fruitmat Slipmat แผ่นรองแผ่นเสียงไวนิลที่ทำมาจากขยะทางการเกษตร 100% ภายใต้คอลเลกชัน REVERB Trio เพื่อให้ทุกคนได้หมุนแผ่นเสียงกันอย่างสนุกสนานและรับผิดชอบต่อสังคม
วันนี้ เรามีโอกาสพูดคุยกับคุณมาย การุณงามพรรณ CEO และ co-founder ของ UPCYDE ที่จะมาเล่าถึงที่มาที่ไปของ UPCYDE การเข้าถึงชุมชนเกษตรกรรมตามจังหวัดต่าง ๆ และการถักทอชีวิตใหม่ให้กับขยะทางการเกษตรจนกลายเป็น Fruitmat Slipmat
และนี่คือ Human Story ของ Fruitmat Slipmat ไปอ่านกันเลย !
UPCYDE นิยามตัวเองว่าเป็น tech startup ที่ตั้งใจคิดค้นและพัฒนา raw material ขึ้นมาจากผลผลิตทางการเกษตรต่าง ๆ ในประเทศไทยให้มี value มากขึ้น โดยคุณมายและเพื่อน ๆ ที่มีความถนัดแตกต่างแต่หัวใจเดียวกันมารวมตัว
“เราเห็นถึงปัญหาเรื่องขยะการเกษตรในประเทศไทยที่มีเยอะมากและวิธีการกำจัดทิ้งของมัน” คุณมายเล่ายกตัวอย่างเรื่องการเผาและฝังกลบที่นำมาสู่ปัญหาทางสิ่งแวดล้อมมากมายของประเทศไทย ซึ่งถ้าเกิดว่ามีองค์กรหรือใครก็ได้ที่สามารถคิดค้นเทคโนโลยีขึ้นมาในการเพิ่มมูลค่าให้กับเศษขยะเหล่านี้ก็คงจะดี
“เราใช้เวลานานพอสมควรในการ sourcing ตัว raw material จากทั้งโรงงานแปรรูปทางการเกษตร หรือว่าชุมชนที่เราลงไปในจังหวัดต่าง ๆ” คุณมายเล่าถึงขั้นตอนเริ่มต้นในการขอความร่วมมือจากชุมชนเกษตรกรในประเทศไทย โดยเขาเสริมว่าชุมชนเหล่านี้เริ่มต้นมาจากตัวเลือกในการกำจัดขยะทางการเกษตรที่ค่อนข้างจำกัด
UPCYDE จึงเข้าหาชุมชนเหล่านี้ในฐานะพาร์ทเนอร์ ที่นอกจากจะช่วยเพิ่มตัวเลือกในการจัดการขยะทางการเกษตรที่ยั่งยืนขึ้นแล้วยังสนับสนุนในเรื่องของรายได้ที่เพิ่มขึ้นมาเช่นกัน โดยตอนเริ่มต้น คุณมายมีความกังวลว่าพี่ ๆ ที่ชุมชนเหล่านี้จะเข้าใจในสิ่งที่ UPCYDE ต้องการจะทำไหม แต่พอได้ลงมือจริง ๆ แล้ว คุณมายกลับประทับใจในความใจดีและความอยากลองที่จะทำมันไปด้วยกัน
“มันต้องเริ่มกระบวนการใหม่หมดเลยสำหรับเขา สมมติว่าปกติในการคัดแยก เขาไม่ได้สนใจในตอนทิ้ง แต่พอเราเข้าไป เขาก็ต้องปรับวิธีใหม่ ต้องเริ่มแยกตั้งแต่แรกและ manage ขยะในแต่ละส่วนยังไงถึงจะเอามาให้เราได้ ซึ่งเขาก็ open ที่จะทำกับเราจริง ๆ”
ปัจจุบัน UPCYDE ได้เข้าถึงชุมชนเกษตรกรรมในประเทศไทยถึง 20 จังหวัด โดยมีจังหวัดสำคัญ ๆ ได้แก่เลย ระยอง สุพรรณบุรี ราชบุรี และเพชรบุรี และความร่วมมือเหล่านี้ก็ได้เพิ่มมูลค่าให้กับขยะทางการเกษตรไปแล้วมากมาย
กว่าจะมาเป็นแผ่นรองแผ่นเสียง Fruitmat Slipmat ก็ไม่ง่าย คุณมายเล่าว่ากระบวนการของการแปรรูปเศษขยะทางการเกษตรให้เป็นวัสดุใหม่เป็นอะไรที่ค่อนข้างท้าทาย และอาศัยความเข้าใจจากลูกค้าว่าธรรมชาติของวัสดุรีไซเคิลนั้นมักจะมีการแปรเปลี่ยนเสมอ แต่สุดท้ายแล้วก็ออกมาเป็น Fruitmat Slipmat ที่ถูกใจทั้ง UPCYDE และ REVERB
แผ่นรองแผ่นเสียง Fruitmat Slipmat แต่ละชิ้นนั้นทำมาจากเส้นใยสับปะรด 300 กรัม โดยคุณมายเริ่มจากการ source ตัวเปลือกสับปะรดเหลือทิ้งจากชุมชนในราชบุรีที่เพาะปลูกสับปะรด และเป็นหนึ่งในคอนเน็กชันของ UPCYDE อยู่แล้ว
หลังจากนั้น เปลือกสับปะรดเหลือทิ้งจะถูกนำมาแปรรูปผ่านเทคโนโลยีของ UPCYDE ซึ่งในกระบวนการนี้ก็จะมีการคัดแยกเส้นใยเพื่อตามหาประเภทที่เหมาะสมที่สุด
คุณมายเล่าว่าขั้นตอนในการ develop ตัว Fruitmat Slipmat นี้ต้องทำกันหลายรอบเพื่อให้มั่นใจว่าผลลัพธ์จะออกมาอย่างสมบูรณ์แบบที่สุด การแปรรูปเศษขยะทางการเกษตรเป็นกระบวนการที่ละเอียดอ่อน เพราะเส้นใยที่ถูกแปรรูปออกมาแต่ละประเภทจะมีความแตกต่างกันในเรื่องของโครงสร้าง ซึ่งจะมีผลต่อทั้งสี เนื้อสัมผัส และความหนาของวัสดุ สุดท้ายแล้วจึงได้ผลลัพธ์เป็นวัสดุที่ใกล้เคียงกับหนังเทียม หนาพอดีกับเครื่องเล่น และอ่อนตัวพอที่จะสามารถรองรับแผ่นเสียงไว้ได้เวลาเล่นจริง
“เราต้องการ empower ให้ user ได้ทดลองใช้งานจริง เราไม่ใช่แค่ทำ collaboration ให้คนเห็น แต่ว่ามันคือจุดเริ่มต้นของการใช้ recycle หรือ upcycle material ในอุตสาหกรรมนี้ อยากให้ทุกคนได้ลองมาเห็นว่าตัว product จริง ๆ แล้วมันเป็นยังไง เผื่อว่าคนที่เห็นมีไอเดียว่ามันต่อยอดเป็นอะไรได้บ้าง”
“เราเชื่อในตัวศักยภาพของตัว resource ที่ประเทศเรามี บวกกับคนในประเทศเราด้วยอย่างเกษตรกร” คุณมายเล่าถึงความเปลี่ยนแปลงที่อยากให้เกิดขึ้น โดยเขามองเห็นภาพวงการรีไซเคิลของประเทศไทยที่ไปได้ไกลสู่ระดับโลก “เราไม่อยากให้ลูกค้าในระดับ global เห็นว่าบ้านเราจะมีแค่งานหัตถกรรม งานฝีมือต่าง ๆ ความจริงมันไม่ใช่ เรามี resource เรามีเทคโนโลยีที่สามารถเพิ่มมูลค่าและเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่มันน่าจะไปต่อยอดได้ในอนาคต”
“เราตั้งคำถามตลอดว่า ทำไมอาชีพที่เป็นเหมือนเสาหลักของประเทศเรา อาชีพที่สร้างรายได้มหาศาลให้กับประเทศเรา เค้ายังมีปัญหาอยู่เรื่องรายได้ เราเลยมองว่าตรงนี้ การที่มีเราไป manage ให้มันครบลูปของ circular economy มันจะทำให้ฝั่งเกษตรกรในประเทศไทยเค้ามีรายได้ที่ยั่งยืน ในขณะเดียวกันก็สามารถลด waste ได้ด้วยค่ะ”
เตรียมพร้อมกับ 7 แผ่นเสียง LP ที่กำลังจะออกในเดือนกันยายน 2024 โดยศิลปินระดับโลกอย่าง Bon Jovi, AC/DC, My Chemical Romance และอีกมากมาย
Gadhouse พามาดู 5 อุปกรณ์เสริมที่จะช่วยเติมเต็มการฟังเพลงแอนะล็อกจากเครื่องเล่นแผ่นเสียง
นำเสนอ 11 แผ่นเสียงจากศิลปินดาวรุ่ง LGBTQ+ ที่กำลังมาแรงประจำทศวรรษนี้ อย่าง Chappell Roan, Orville Peck, Reneé Rapp และอีกมากมาย !
© 2024 Gadhouse Co. All Rights Reserved
