จากบทความก่อนหน้านี้ที่เราพูดถึงเรื่องการใช้ sampling ในเพลงต่างๆ ซึ่งต่อจากนี้เราจะขอเรียกสั้นๆว่า samp ก็แล้วกัน ซึ่งประเด็นล่าสุดที่เราคิดว่าน่าสนใจและเกี่ยวข้องกับการใช้ samp คือเรื่องพิพาทของวง The Rolling Stone และ The Verve ในเพลง Bitter Sweet Symphony ที่ในที่สุด หลังจากผ่านมาเป็นเวลา 22 ปี Richard Ashcroft นักร้องนำวง the verve ก็ได้ประกาศในขณะที่เขาขึ้นรับรางวัล lifetime achievement ในงานประกาศรางวัล Ivor novello Awards ว่าเขาได้ลิขสิทธิ์ในการป็นเจ้าของเพลง bitter sweet symphony คืนมาแล้ว
เรื่องมันมีอยู่ว่า the verve ขอใช้ samp จากเพลง The last time ของ the rolling stone แต่เป็นในเวอร์ชั่นออร์เคสตร้าที่บรรเลงโดย Andrew Oldham Orchestra ซึ่งเป็น side project ของ the rolling stone เอง ก่อตั้งโดย Andrew Loog Oldham ซึ่งเป็นผู้จัดการและโปรดิวเซอร์ของวงในช่วงปี 1963-1967 อันที่จริงแล้ววงนี้ก็ไม่ใช่วงออร์เคสตร้าจริงๆ แต่เป็นการ jam session ของสมาชิกในวง The rolling stone เองนั่นแหละ เรือล่มในหนอง ทองจะไปไหนล่ะ
ลงรายละเอียดกันอีกนิดคือ the verve ได้เจรจาขอใช้ samp โน๊ต 5 ตัวเพื่อแลกกับรายได้ 50% ของยอดขายเพลง ในสิทธิ์ที่เขาเข้าใจว่าถืออยู่กับค่าย Decca records แต่ว่ายังไม่ได้รับความยินยอมจากอดีตผู้จัดการวง the rolling stone Allen klein ผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์เพลงของวงในช่วงก่อนปี 1970s ซึ่งรวมไปถึงเพลง the last time ด้วย ถึงตอนนั้นเพลงก็ถูกปล่อยออกมาแล้ว จึงนำไปสู่การฟ้องร้องร่วมกับค่ายเพลง ABKCO records ซึ่งเป็นค่ายเพลงของ Klein โดย Klein กล่าวหาว่า the verve ใช้โน๊ตเพลงเกินที่ระบุในสัญญา จนสุดท้าย the verve ต้องปล่อยค่าลิขสิทธิ์เพลง 100% และเครดิตผู้แต่งเพลงให้ Mick Jagger และ Keith Richard ทั้งๆ ที่เขาทั้งคู่ไม่ได้มีส่วนร่วมใดๆ ในการแต่งเพลงนี้ขึ้นมาเลย “เราบอกพวกเขาว่าจะแบ่ง [ค่าลิขสิทธิ์] 50/50 ให้” Simon Jones มือเบส the verve กล่าว “เมื่อพวกเขาเห็นว่าเพลงทำรายได้ได้ดีแค่ไหน พวกเขาโทรมาหาเราและบอกว่า ‘เราต้องการส่วนแบ่ง 100% หรือเอาเพลงออกไปจากตลาดซะ คุณไม่มีทางเลือกมากหรอกนะ’”
เรื่องนี้กลับกลายเป็นยาขมสุดๆ เมื่อเพลง bitter sweet symphony ได้เข้าชิงรางวัลแกรมมี่สาขาเพลงร็อคยอดเยี่ยมในปี 1999 โดยเครดิตชื่อผู้แต่งเพลงคือ Jagger และ Richards อยู่ในใบประกาศรางวัล เคราะห์ซ้ำกรรมซัดไปอีกเมื่อในปี 1999 อีกเช่นกัน Andrew Oldham ก็ฟ้องร้องในการแบ่งค่าลิขสิทธิ์ ในฐานะที่เขาเป็นคนแต่งเพลงนี้ แถม Oldham ก็ชนะคดีด้วยการได้ค่าลิขสิทธิ์ในเพลงร่วมกับ Jagger และ Richards ไปอีก แถมไปอีกในปี 2008 Oldham ได้ให้สัมภาษณ์เชิงเยาะเย้ยในนิตยสาร uncut ของอังกฤษเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า เงินค่าลิขสิทธิ์ที่เขาได้มานั้นเหมือน “ซื้อสายนาฬิกาที่พอจะอวดได้” เท่านั้น“พวกเขา [Mick Jagger และ Keith Richards] มีนาฬิกาและผมมีแค่สายนาฬิกาแบบพอที่จะอวดได้ มันก็แค่เล็กๆ น้อยๆ เอง”
เรื่องนี้ถือเป็นเรื่องอลวนอลเวงในวงการดนตรี จะว่าระดับโลกก็ได้ เราก็ขอแสดงความยินดีด้วยที่ได้ลิขสิทธิ์เพลงของตัวเองกลับมาซักที
แถมอีกนิดว่า การทำ sampling ไม่ใช่เรื่องผิด ถ้าเกิดอยากทำเล่นๆ ก็ใช้ เครื่องเล่นแผ่นเสียง brad retro 2 เครื่องมาต่อกับ crossfading แล้วก็เล่นได้เลย
แต่ถ้าเกิดอยากทำเพื่อการค้า อันนี้เราแนะนำว่าต้องไปติดต่อเจ้าของลิขสิทธิ์เพลงให้ชัดเจนก่อนนะ
